Tiếng ồn: sự thật, tác hại và cách khắc phục

Tiếng ồn là một mối nguy hại nghiêm trọng với sức khỏe con người. Để khắc phục vấn đề này, thiết kế kiến trúc công trình đảm bảo chất lượng âm học tốt sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc mang lại không gian sống thoải mái hơn.

Bạn đã thực sự hiểu hết về tiếng ồn?

Tồn tại dưới dạng sóng áp suất được tạo ra từ các dao động trong môi trường hoặc trong một vật thể, âm thanh có thể là bất cứ thứ gì mà tai chúng ta nghe được. Là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta, âm thanh có nhiều dạng khác nhau: có thể là tiếng chim hót, nước chảy, tiếng động cơ máy móc, tiếng nhạc cụ biểu diễn… vv… Âm thanh không nhất thiết phải là một dao động hoặc tần số cụ thể nào đó.

Còn tiếng ồn là những âm thanh không mong muốn, những âm thanh mà chúng ta không muốn nghe. Phản ứng với tiếng ồn là một vấn đề phức tạp bởi chẳng có sự phân biệt cụ thể nào giữa tiếng ồn và âm thanh. Âm thanh hay tiếng ồn, điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể và một số yếu tố như: âm lượng, dải tần, cao độ cùng mức độ kiểm soát của bản thân.

Điều này có thể lý giải tại sao một người là fan cuồng nhạc rock trong khi người khác lại cảm thấy không thể chịu nổi những âm thanh inh tai nhức óc của thể loại này. Đôi khi, có người còn cảm thấy khó chịu với cả tiếng gió thổi qua lá cây rì rào vì nó khiến họ không nghe rõ những gì mà người đối diện đang nói.

Nói cách khác, một âm thanh có phải là tiếng ồn hay không sẽ phụ thuộc vào việc người đó muốn nghe cái gì. Nó được gọi là ý định/mục đích nghe.

Tiếng ồn là gì?

Tiếng ồn là một dạng năng lượng âm thanh

Tiếng ồn cũng giống như những âm thanh khác, nó là một dạng năng lượng âm thanh, được biểu hiện dưới dạng dao động truyền trong không khí (hoặc trong bất kỳ môi trường nào khác), truyền từ nguồn âm thanh đến tai bạn. Âm thanh thay đổi khi biên độ, tần số và bước sóng của sóng năng lượng thay đổi. Dưới đây là một số định nghĩa để giúp bạn hiểu các thuật ngữ này:

Tần số: số chu kỳ sóng xảy ra trong một khoảng thời gian nhất định.

Biên độ: mức độ lớn nhất của sóng, được đo từ vị trí cân bằng.

Bước sóng: khoảng cách giữa các đỉnh sóng liên tiếp.

Hãy tưởng tượng điều này: bạn đang xem TV thì có người đến và nói chuyện với bạn. Vậy đâu là tiếng ồn? Âm thanh phát ra từ TV hay tiếng nói chuyện của người kia? Hoàn toàn phụ thuộc vào việc bạn muốn nghe cái gì. Ý định của người nghe giúp bạn tập trung sự chú ý vào âm thanh mà mình muốn nghe, đồng thời giảm sự tập trung với tiếng ồn nền xung quanh.

Tuy nhiên, nếu tiếng ồn quá lớn có thể át đi âm thanh mà người nghe muốn nghe, và nó sẽ trở thành vấn đề đặc biệt nghiêm trọng nếu gây ảnh hưởng, làm gián đoạn các hoạt động quan trọng như giấc ngủ, việc học tập và công việc.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo: để đảm bảo một giấc ngủ chất lượng, tiếng ồn trong phòng ngủ nên ở mức dưới 30 decibel thang độ A (dB (A)) và dưới 40dB thang độ A ở bên ngoài phòng ngủ. Thang độ A là một hệ thống đo mức độ âm thanh có cùng độ nhạy với các tần số khác nhau như mức độ nghe trung bình của một người. Ví dụ, tiếng nói chuyện thì thầm trong phòng yên tĩnh là khoảng 25-30dB (A).

Các loại âm thanh và cường độ âm thanh

Tiếng ồn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn

Tiếng ồn có thể gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe. Chẳng hạn, tiếp xúc với tiếng ồn trên 40dB vào ban đêm có thể gây rối loạn giấc ngủ và khiến bạn tỉnh giấc. Giấc ngủ chất lượng tốt là điều quan trọng để đảm bảo rằng não bộ của chúng ta làm việc tốt nhất trong ngày hôm sau. Nó cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc cho phép cơ thể chúng ta tự phục hồi và tái tạo năng lượng sau một ngày làm việc mệt mỏi, để duy trì các hoạt động ở trạng thái cao nhất. Do vậy, nếu tiếng ồn gây rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến những tác động xấu ảnh hưởng đến sức khỏe.

Ví dụ, tiếng ồn có thể làm thay đổi nội tiết tố - yếu tố điều chỉnh mức độ glucose khi chúng ta ngủ, dẫn đến việc giảm dung nạp glucose, tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2.

Hơn nữa, những người thường bị mất ngủ, rối loạn giấc ngủ cũng có nguy cơ bị trầm cảm cao hơn và tinh thần thường bị căng thẳng, cảm thấy bị áp lực hơn. Nếu tiếng ồn trên 55dB sẽ làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh nguy hiểm như huyết áp cao, bệnh thiếu máu, nhồi máu cơ tim.

Trên thực tế, một nghiên cứu của WHO đã phát hiện ra rằng ở khu vực Tây Âu ít nhất một triệu năm sống khỏe mạnh bị mất đi mỗi năm do con người phải tiếp xúc với tiếng ồn trong môi trường. Điều này cho thấy: sau ô nhiễm không khí thì tiếng ồn chính là nguyên nhân lớn thứ hai gây ra các vấn đề về sức khỏe. Đặc biệt, một nghiên cứu ở Anh cũng đã chỉ ra rằng tiếp xúc thường xuyên với tiếng ồn trên mức khuyến nghị trong vòng một năm khiến 1169 người bị mất trí nhớ, 788 người bị đột quỵ và 542 trường hợp mắc bệnh lý về tim mạch.

Tiếng ồn gây rối loạn giấc ngủ

Tiếng ồn trong lớp học có thể gây ảnh hưởng đến việc tiếp thu của học sinh

Nếu tiếng ồn tại các trường học không được quan tâm và xử lý, nó có thể gây ra một số tác động tiêu cực ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiếp thu của học sinh. Ví dụ, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng học sinh có thể bỏ lỡ khoảng 25% nội dung bài giảng của giáo viên do vấn đề tiếng ồn trong lớp học.

Ngoài ra, việc đọc hiểu của học sinh bậc tiểu học ở Anh và Hà Lan cũng sẽ chậm hơn trẻ ở các vùng khác khoảng 2 tháng do tác động của tiếng ồn phương tiện giao thông cao hơn bình thường 5dB. Theo một nghiên cứu được thực hiện ở Đức, trẻ em cũng có thể bị tăng động, mất tập trung, kém chú ý và gặp các vấn đề về cảm xúc nếu thường xuyên tiếp xúc với tiếng ồn lớn.

 WHO khuyến nghị mức độ tiếng ồn trong các lớp học ở mức dưới 35dB (A) để chất lượng dạy và học tốt hơn. Đây là mức độ tiếng ồn lý tưởng không làm ảnh hưởng đến quá trình học tập của học sinh nhưng ở các đô thị lớn, mức độ tiếng ồn xung quanh khu vực trường học thực tế đang ở mức cao hơn nhiều.

Thiết kế kiến trúc công trình đảm bảo chất lượng âm học tốt sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết tiếng ồn

Làm thế nào để giải quyết và khắc phục vấn đề tiếng ồn?

Mặc dù nút tai và tai nghe chống ồn có thể giúp bạn giảm tiếp xúc với tiếng ồn, nhưng chắc chắn chẳng ai muốn lúc nào cũng phải kè kè những thứ đó ở bên tai. Ngược lại, thiết kế kiến trúc công trình đảm bảo chất lượng âm học tốt sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết tiếng ồn, mang lại không gian sống và làm việc thoải mái hơn vì không bị tiếng ồn làm gián đoạn, gây mất tập trung.

Ví dụ, thi công tường cách âm, trần mái cách âm với các vật liệu cách âm như: bông thủy tinh, bông khoáng, xốp XPS… vv… cùng việc lắp đặt các tấm vật liệu tiêu âm cho công trình có thể giảm đáng kể tiếng ồn không mong muốn và góp phần tạo ra môi trường yên tĩnh, riêng tư hơn.

Bông khoáng Remak Rockwool cách âm tiêu âm tốt, giá thành hợp lý

Đáng chú ý, các sản phẩm len đá hay còn được gọi là len khoáng, bông khoáng được chứng minh có thể ngăn chặn và kiểm soát tiếng ồn, tiếng rung động cực tốt. Bông khoáng được xếp vào nhóm vật liệu cách âm tiêu âm hàng đầu hiện nay nhờ khả năng giảm tiếng ồn - hấp thụ âm thanh.

Tóm lại, có thể thấy tiếng ồn luôn hiện hữu trong cuộc sống, tồn tại quanh chúng ta, tiếng ồn đến từ nhiều nguồn khác nhau. Biết cách xác định tiếng ồn đến từ nguồn nào và học cách kiểm soát tiếng ồn có thể cái thiện chất lượng cuộc sống của bạn tốt hơn, mang lại không gian sống và làm việc thoải mái hơn, tập trung hơn.

Remak® Soundbox